Pilsko

Pilsko to drugi po Babiej Górze co do wysokości masyw górski w Beskidzie Żywieckim. Nazwa ta obejmuje tak cały masyw, jak i jego główną kulminację (1557 m n.p.m.), w całości leżącą po stronie słowackiej. Podszczytowe wypłaszczenie, przez które przebiega granica polsko-słowacka nosi nazwę Góry Pięciu Kopców (1542 m n.p.m.). Około 1500 m na południe od najwyższej kulminacji, po stronie orawskiej znajduje się szczyt Mechy (Pilsko Orawskie, 1479 m n.p.m.), oddzielony od głównego grzbietu przełęczą o tej samej nazwie. Istnieje kilka teorii dotyczących pochodzenia nazwy Pilsko. Może ona pochodzić od dawnej, pojawiającej się w XVIII-wiecznych dokumentach nazwy podszczytowej hali Pilsko (ta zaś od nazwiska właściciela, Piela.) Inna wersja mówi, że nazwa pochodzi od dawnego określenia miejsca "piłowania" czyli pozyskiwania drewna. Ludowy przekaz wiąże nazwę z "opijaniem się" orawskich zbójników, którzy mieli zbierać się na szczycie.
Na najwyższej kulminacji, po stronie słowackiej, znajduje się krzyż ustawiony przez mieszkańców orawskiej wsi Mutne (Słowacja). Pod szczytem, na północno- wschodnim zboczu przy żółtym szlaku, znajduje się krzyż upamiętniający jedną z pierwszych ofiar kampanii wrześniowej, poległego w tym miejscu 1 września 1939 roku żołnierza Basika.

Szczyt jest bardzo popularnym wśród turystów miejscem widokowym, z szeroką panoramą na Beskidy Zachodnie, Tatry, góry Słowacji, a przy doskonałej widoczności także na wschodnie szczyty Sudetów. Przez cały rok na Górze Pięciu Kopców funkcjonuje polsko-słowackie turystyczne przejście graniczne. W okresie zimowym na stokach opadających w stronę Korbielowa działa kilka orczykowych wyciągów narciarskich i udostępnionych jest kilkanaście tras zjazdowych. Znajduje się tu także wyciąg krzesełkowy z Korbielowa Kamiennej na Halę Szczawiny.

U podnóża kopuły szczytowej (ok. 1270 m n.p.m.) na Hali Miziowej znajduje się schronisko PTTK oraz węzeł szlaków turystycznych.

Kopuła szczytowa Pilska zbudowana jest z piaskowców magurskich. Stoki porośnięte są mieszanym lasem dolnoreglowym, świerkowym borem górnoreglowym, zaś w górnych partiach występuje kosodrzewina, stanowiąca w tym masywie najwyższe piętro roślinności. Szczyt porośnięty jest kępami kosodrzewiny, trawą, oraz pokryty rumoszem skalnym. Pilsko objęte jest od 1971 roku (rezerwat przyrody Pilsko) po stronie polskiej na niewielkim obszarze (15,4 ha) ochroną rezerwatową, po stronie słowackiej ustanowiony w 1967 roku rezerwat obejmuje 809 ha.

Przedstawicielami flory na Hali Kornienieckiej są między innymi: knieć górska, rzeżucha łąkowa, tojad mocny, urdzik karpacki, pięciornik złoty. Hala Miziowa reprezentowana jest przez: wełnianki, ostrożeń błotny, borówkę brusznicę. Najciekawszymi zaś przedstawicielami hal są niebielistka trwała alpejska, czosnek syberyjski i pełnik alpejski.

W zaroślach kosodrzewiny spotkamy borówkę czarną, podbiałka alpejskiego, czosnek siatkowaty, widłaka alpejskiego, szarotkę drobną i marchwicę pospolitą. Fauna to przede wszystkim duże ssaki jak wilk, niedźwiedź, ryś oraz ptaki. Z rzadkich kuraków występuje jarząbek i głuszec. Z drapieżców spotkamy myszołowa, pustułkę, na terenie rezerwatu występują zaś świergotek drzewny, płochacz halny, siwerniak, drozd obrożny i orzechówka. W lasach natomiast liczne są sikory, dzięcioły, czyżyki, krzyżodzioby, dzwońce i sójki.

Szlaki piesze na Pilsko:

• żółty z Korbielowa na Górę Pięciu Kopców 1542 m n.p.m.
• czarny z węzła szlaków na Hali Miziowej na Górę Pięciu Kopców 1542 m n.p.m.